مقررات ورود کشتی:

1-کلیه کشتی هایی که برای یکی از بنادر کشور کالای تخلیه ای دارند ، می بایست48 ساعت قبل از ورود کشتی از طریق نمایندگی کشتیرانی و یا پست هوائی یک نسخه مانیفست وکارگوپلان کشتی را به بندر ارسال دارند.

2-برای کشتیهای حامل کالای فله (گندم ، جو، ذرت ، روغن مایع) کارگوپلان لازم نیست.

3-48 ساعت قبل از ورود کشتی ، نمایندگی کشتیرانی موظف است طی نامه ای به بندر مراتب ذیل را اطلاع دهد:

الف) نام و ملیت کشتی.

ب ) نام و ملیت کشتی.

ج ) طول و ظرفیت غیر خالص و آبخور کشتی.

پنج نسخه مانیفست کشتی به انضمام فهرست ترجمه شده خلاصه کالا، با توجه به اینکه مانیفست باید بدون قلم خوردگی باشد.

در صورتیکه قبلاً مانیفست و کارگوپلان به بندر نرسیده باشد، در این مرحله تسلیم کارگوپلان نیز اجباریست.

اگر مانیفست اصلاح شده باشد ، فرمانده کشتی موظف است هر يک از اقلام اصلاح شده را امضاء نماید.

4-کلیه نمایندگی های کشتیهایی که وارد بندر خواهند شد ، موظفند ساعت 9 صبح روز قبل از ورود کشتی ، در اداره مرکزی بندر حضور یافته و هر گونه اطلاعات در مورد کشتی مربوطه، که مورد نیاز گروه برنامه ریزی بندر می باشد را در اختیار بگذارند .

5-   فرم تقاضای اسکلهمی بایست 24 ساعت قبل از ورود کشتی از طرف نمایندگی تسلیم بندر بشود.

مقررات ورودونگهداری کالا در بندر:

1-مسئولیت بندر در قبال کالاهای وارداتی از لحظه ای شروع می شود که کالا بوسیله جرثقیل کشتی یا جرثقیل ساحلی دیگر بر روی اسکله یا وسایل باربری بندر که بدین منظور مورد استفاده قرار می گیرد ، فرود آید و وضعیت کالا توسط بارشماران بندر و کشتیرانی بررسی و برای آن تالی گرفته شده و توسط مسئولین بندر ، رسید به کشتیرانی داده شده باشد.

2-بندر در مورد کالاهای وارداتی که بطور یکسره از کشتی تخلیه و بر روی وسائل حمل صاحب کالا صفافی و از بندر خارج می گردد ، مسئولیتی نداشته و نماینده صاحب کالا میبایست هرگونه کم وکسری و اختلافی را که مشاهده نموده، در روی اسکله با حضور نماینده بندر حل وفصل نماید وچنانچه کالا را از کشتیرانی تحویل گرفته و از بندر خارج نمود ، بعداً بندر هیچگونه مسئولیت ودخالتی در حل اختلافات آنان نخواهد داشت.

3-بندر وقتی کالاهای صادراتی را قبول می نماید که کشتی حامل آن مشخص شده وحداکثر ظرف 15 روز آینده وارد بندر شود یا اگر در بندر است، تا زمان ترک بندر، فرصت برای بارگیری وجود داشته باشد.

4-بندر، کالاها را برحسب بسته بندی ظاهری تحویل گرفته به همان حالت تحویل خواهد داد ومسئولیتی در مورد وزن و تعداد آنان ندارد.

5-در مواردی که بسته بندی ها آسیب دیده باشند ضمن انعکاس در تالی مربوطه ، نماینده کشتی یا کشتیرانی موظف است مراتب را با حضور نماینده یا نمایندگان بندر بررسی و دقیقاً نوع آسیب دیدگی را قید و تعداد راشمارش و صورتمجلس را امضاء و کالا را بسته بندی جدید نموده یا درکیسه ای قرارداده وسیم وسرب کرده تحویل بندر نماید که به همان ترتیب تحویل صاحبان کالا خواهد گردید.

6-بسته بندی کالاها می بایست براساس استانداردهای معتبر بین المللی و بندر در قبال کالاهایی که بسته بندی ضعیف ویا غیر استاندارد داشته باشد ، مسئولیت از بین رفتن کالا را نخواهد داشت، اصل آن است که صورت جلسه ای در این مورد تنظیم گردد.

7-   علامت ولات کالاها باید بطور خوانا و درچهار طرف بسته بندی حک شده باشد.

8-کالاهای خطرناک و مواد محترقه و مشتعله باید دارای علامت مخصوص خود باشند در غیراینصورت ، هر گونه خساراتی که از بابت نگهداری اینگونه کالاها به بندر یا کالاهای دیگر وارد شود، بعهده صاحب یا صاحبان اینگونه کالاها و مواد خواهد بود.

9-باز کردن و بسته بندی مجدد بسته های کالا برای ارزیابی ارزیابان گمرک، بعهده صاحبان کالا بوده ودر حضور انباردار یا نماینده او انجام خواهد شد.

10-کالاهایی که نیاز به مراقبت ونگهداری خاص ویا محل خاص دارند، میبایست این موضوع در روی بسته ها و مانیفست قید شده باشد.

11-بیمه کالای وارده بندر، بعهده صاحبان کالا است.

12- کالاهایی که از هرجهت موجب آلودگی بندر می شوند، اجازه تخلیه ونگهداری در بندر را ندارند و می بایست بصورت حمل یکسره از کشتی به روی وسیله حمل صاحب یا صاحبان کالا تخلیه و مستقیماً پس از انجام تشریفات گمرکی لازم از بندر خارج شوند. در غیراینصورت کشتیرانی یا صاحب کالا موظف است این قبیل کالاها را در بارج یا دوبه تخلیه و به هزینه صاحب یا صاحبان آن ، تا انجام تشریفات حمل ، یکسره به مسئولیت خود نگهداری نماید.

13- مواد منفجره به هیچ وجه در داخل محوطه وانبارهای بندر نگهداری نخواهد شد و در صورتیکه حمل یکسره نشود، کشتیرانی موظف است با رعایت کلیه نکات ایمنی در بارج یا دوبه تخلیه و با انجام تشریفات حمل یکسره آن ، به هزینه صاحب یا صاحبان کالا ، به مسئولیت خود نگهداری نماید.

مقررات تخلیه و بارگیری:

1-مسئولیت بندر در مورد تخلیه وبارگیری کشتی از لحظه ای شروع می شود که چنگال جرثقیل ها را در اسکله یا بارانداز فرود آورده ویا باری را که آماده بارگیری است به منظور بارگیری در کشتی از اسکله یا بارانداز ، با وسائل باربری که بدین منظور مورد استفاده قرار می گیرد ، گرفته وبلند نماید.

2-تخلیه وبارگیری کشتیها از زمانی شروع می شود که تشریفات قرنطینه اعم از انسانی ، حیوانی ونباتی ، حسب مورد – گمرکی خاتمه یافته وبارشماران بندر وکشتیرانی در روی اسکله یا کشتی در لنگرگاه حضور یابند، به شرط آنکه طبق مقررات بندری ورود کشتی ، اقدامات لازم صورت گرفته باشد. تا زمانی که مقررات مذکور انجام نشود ، تخلیه و یا بارگیری کشتی به تعویق خواهد افتاد.

3-   تعطیلات رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر می باشد.

روز عید فطر ، روز عید قربان، روز عید غدیرخم، عید مبعث حضرت رسول (ص) 27 رجب (رحلت حضرت رسول(ص) و شهادت امام حسن(ع). روز 28 صفر(شهادت حضرت علی(ع) 21 رمضان روز میلاد حضرت قائم ( 15شعبان) ، (عاشورا و تاسوعا) روز نهم ودهم محرم ، روز22 بهمن روز پیروزی انقلاب اسلامی اول فروردین(عیدنوروز) روزهای 12 و13 فروردین ، روز پانزده خرداد ، 25 شوال(شهادت امام جعفرصادق(ع) ، 17 شهریور ، 20 سفر( اربعین) ، 17 ربیع الاول(میلادحضرت رسول (ص) 29 اسفند(روزملی شدن صنعت نفت) 13 رجب (میلاد حضرت امیر).

تحویل وتحول و خروج کالا از بندر:

1-مسئولین تحویل وتحول کالا در بندر کالاهای وارده را به دقت بررسی وچنانچه کالا را به سبب بسته بندی ظاهری سالم تشخیص دهند ، به همان وضعیت تحویل گرفته و در موقع تحویل به صاحبان آن یا کشتیرانی ها ( در مورد کالاهای صادراتی) تحویل خواهند داد واگر در بسته بندی ظاهری ایراد و اشکالی باشد، در فرم مربوطه (تالی) ، کلیه ایراد واشکال ها را قید و در صورت لزوم با حضور نماینده کشتیرانی یا صاحب کالا ، بسته بندی مورد ایراد باز وکالای محتوی آن شمارش و مجدداً بسته بندی جدید به هزینه کشتیرانی یا صاحب کالا انجام خواهد شد.

2-تحویل کالاهای موجود در انبارها و محوطه های بندر ، فقط در مقابل مجوز خروج کالا که از طرف گمرک صادر می گردد، صورت خواهد گرفت.

3-آورنده مجوز خروج کالا می بایست در تاریخ واقعه ، از طرف صاحب یا صاحبان کالا وکالت رسمی مورد قبول و معتبر ، جهت ارائه به بندر ،در دست داشته باشد.

4-صاحب کالا یا نماینده او علاوه بر رعایت قوانین و آئین نامه های گمرکی و بندری ، میبایست هنگام مراجعه وتحویل کالاهای خود وسیله حمل مناسب کالا در اختیار داشته باشد.

5-صاحب یا صاحبان کالا یا نمایندگان آنها که جواز حمل یکسره کالای آنها صادر شده است، چنانچه در طول مدت تخلیه کالا از کشتی نتوانند وسیله حمل کالا به اندازه کافی ، برطبق نظر مسئولین بندر ، آماده و در پای کشتی حاضر نمایند، کالای آنان تخلیه و به انبار یا محوطه های بندر انتقال داده خواهد شد و میبایست هزینه باربری کامل در مورد کل کالا را پرداخت نمایند و از معافیت استفاده نخواهند کرد.

6-کالاهایی که به صاحب یا صاحبان کالا یا نمایندگان آنها در بندر تحویل می شود ، پس از خروج از ترمینال مربوطه ، هیچگونه کم و کسری و ایرادی متوجه مسئولین بندر نخواهد کرد ، لذا هنگام تحویل میبایست دقت و مراقبت لازم بنمایند که اولاً کالای خودشان تحویل شده باشد ، ثانیاً هیچگونه ایراد و اشکالی از هر لحاظ وجود نداشته باشد.

7-به هیچ وجه بندر کالاهای ممنوع الورود یا ممنوع الخروج را که لیست آنها هرسال از طرفصادرات و واردات کشور ویا گمرک به بندر اعلام خواهد شد، تحویل نخواهد گرفت.

تعاریف :

·       مانیفست :

فهرست محمولات بارگیری شده بر کشتی است که از پایانه های دریائی صادر و توسط شرکت کشتیرانی به منظور ارائه به گمرک و بندر مقصد صادر گردیده و حاوی اطلاعات کاملی از کشتی و کالا از جمله بندر مبداً و مقصد/شماره بارنامه های دریائی/نوع کالاها/ بسته بندی/ تعداد و وزن/ فرستنده و گیرنده و سفارش دهنده آنها/ علامات وLot کالا می باشد.

·       کاپوتاژ :

حمل کالا از یک نقطه به نقطه دیگر کشور از راه دریا یا رودخانه مرزی و عبور از خاک کشور بیگانه از لحاظ نزدیکی راه یا صرفه تجاری.

·       پروانه گمرکی :

سند ترخیص کالا است که توسط گمرک صادر وبوسیله آن کالا از بندر خارج می شود.

·       کارنه تیر :

کالاهایی که از گمرک مبداً و بوسیله کامیون تا گمرک مقصد و بدون بازرسی در گمرکات بین راه حمل و در گمرک مقصد ترخیص می شود.

·       حکم گمرکی :

اداره کل گمرک در مواقعی که اسناد و مدارک صاحب کالا جهت اخذ مجوز ترخیص و حمل کامل کالا موجود نباشد بنا به ضرورت و درخواست صاحب کالا و سپردن تعهد برابر زمان تعیین شده طی حکم اجازه خروج درصدی از کالا تا زمان ارائه کامل اسناد توسط گمرک داده می شود.

مراحل انجام ترخیص کالا از اماکن بندری:

1-مراجعه صاحب کالا به شرکت کشتیرانی مربوطه و ارائه اصل بارنامه دریائی ممهور شده به مهر بانک گشایش کننده اعتبار و تمبر باطل شده که به نفع صاحب کالا پشت نویسی شده و دریافت ترخیصه از کشتیرانی مربوطه

2-مراجعه صاحب کالا به مرکز خدمات بندری و ارائه ترخیصه به نماینده بخش خصوصی و دریافت اصل قبض انبار کالا.

3-مراجعه صاحب کالا به گمرک و ارائه اصل قبض انبار ، پروفورم ، پکینگ لیست ، ترخیصیه ، فاکتور خرید، وکالتنامه یا صلح نامه و مجوزهای محلی (بهداشت، دامپزشکی، استاندارد) جهت دریافت پروانه گمرکی.

4-مراجعه صاحب کالا به بانک جهت پرداخت هزینه حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی .

5-مراجعه صاحب کالا به گمرک و ارائه فیش های پرداختی و دریافت پروانه گمرکی.

6-مراجعه صاحب کالا به مرکز خدمات بندری و ارائه اصل پروانه گمرکی به نماینده بخش خصوصی طرف قرارداد بندر و ثبت اطلاعات پروانه در کامپیوتر.

7-صدور صورتحساب هزینه های حقوق وعوارض بندری - باربری -انبارداری توسط نماینده بخش خصوصی و تحویل به صاحب کالا.

8-مراجعه صاحب کالا به بانک جهت پرداخت هزینه های حقوق وعوارض بندری دریافت فیش بانکی.

9-مراجعه صاحب کالا به مرکز خدمات بندری و ارائه فیشهای بانکی پرداختی به نماینده بخش خصوصی جهت ممهور نمودن صورتحساب ها و ظهر کپی پروانه گمرکی .

10- بررسی پروانه گمرکی قبض انبار- بارنامه دریائی –مانیفست –پکینگ لیست – فرم نگلات ویژه توسط کارشناس تسویه کالا( دفترکل انبارها) و بررسی صورتحسابها و فیش های بانکی و بیمه نامه باربری کالا توسط کارشناس امورمالی و خروج پروانه گمرکی از کامپیوتر و صدور اجازه بارگیری کالا از ترمینال مربوطه.

11- مراجعه صاحب کالا به ترمینال مربوطه و ارائه کپی پروانه گمرکی ممهور شده و بارگیری کالا، توسط بخش خصوصی بر روی وسایل حمل صاحب کالا وصدور بیحک خروجی کالا.

12- خروج وسایل حمل بارگیری شده صاحب کالا از اماکن بندری (درب خروج گمرک) .

13- چنانچه کالا مشمول هزینه تفاوت انبارداری گردد صاحب کالا فرم ریز بارگیری روزانه کالا را از ترمینال مربوطه دریافت نموده و مجدداً به نماینده بخش خصوصی مستقر در مرکز خدمات بندری مراجعه و صورتحساب تفاوت انبارداری دریافت می نماید.

14-مراجعه صاحب کالا به بانک جهت پرداخت هزینه تفاوت انبارداری کالا.

15- مراجعه صاحب کالا به مرکز خدمات بندری و ارائه فیشهای بانکی پرداختی به نماینده بخش خصوصی جهت ممهور نمودن صورتحساب و ظهر کپی پروانه گمرکی.

16- بررسی صورتحساب تفاوت انبارداری توسط کارشناس امورمالی بندر و خروج پروانه گمرکی از کامپیوتر و صدور اجازه بارگیری کالا از ترمینال مربوطه.

17- مراجعه صاحب کالا به ترمینال مربوطه و ارائه کپی پروانه گمرکی ممهور شده و بارگیری کالا توسط بخش خصوصی بر روی وسایل حمل صاحب کالا و صدور بیجک خروجی .

18- خروج وسایل حمل بارگیری شده صاحب کالا از اماکن بندری ( درب خروج گمرک)

سیستم تک پنجره:

برای انجام تشریفات گمرکی کالا در امور صادرات ، واردات ، ترانزیت و ... صاحبان کالا می بایست اطلاعات و اسناد بسیاری را از طریق سازمان ها و شرکت های متعددی که طبعأ هر کدام دارای سیستم های دستی ، ماشینی و فرم های کاغذی خاص خود می باشند ، ارائه نمایند . این موضوع منجر به طولانی شدن چرخة تشریفات گمرکی و همچنین افزایش هزینه های صاحبان کالا و کاهش کارآئی و کارآمدی بخش تجارت می گردد .

یکی از روش های مؤثر درکاهش زمان انجام تشریفات گمرکی کالا که باعث بهبود فرآیندها و رویه های جاری امور مربوط به مشتریان و صاحبان کالا می شود ، ایجاد مراکز تک پنجره در بنادر و تجمیع کلیه عوامل مرتبط در انجام تشریفات گمرکی و ترخیص کالا در یک مکان واحد با عنوان مرکز خدمات بندری و دریائی می باشد ، به طوری که کلیه اطلاعات و اسناد مربوطه تنها لازم است یک بار از یک ورودی ( پنجره ) وارد شوند . این عمل موجب ارتقاء دسترسی و جا به جائی اطلاعات و تسریع و تسهیل جریان اطلاعات میان صاحبان کالا و مبادی ذیربط شده و در نهایت به نفع تمامی طرفین دخیل در بخش تجارت خواهد بود .  

مزیت اصلی سیستم تک پنجرهفراهم سازی امکان ارائه کلیه اطلاعات و اسناد لازم توسط صاحبان کالا در یک زمان معین و از طریق یکورودی ( پنجره ) به تمامی مبادی ذیربط در زمینه صادرات ، واردات ، تراتزیت و ... می باشد .

متمرکز نمودن نمایندگان ادارات و شرکت های مرتبط با خدمات کالا و کشتی در یک ساختمان با تسهیلات مناسب و کافی ، زمینه را برای انجام کلیه امور و خدمات مربوط به صاحبان کالا در یک مکان فراهم آورده و از مراجعه ایشان به ادارات متعدد و اتلاف زمان جلوگیری نموده و شرایط ارائه خدمات بهینه را به وجود خواهد آورد .

مزایای سیستم تک پنجره:

·       جلوگیری از مراجعات مکرر مشتریان به ادارات و شرکت های متعدد جهت انجام امور مربوط به ترخیص کالا و امکان رسیدگی و ترخیص سریع تر .

·       صرفه جوئی در وقت و کوتاه نمودن مدت زمان ارائه خدمات به مشتریان و کاهش هزینه های ایشان از طریق کم شدن تأخیرها .

·       فراهم نمودن محیطی مناسب و مشخص به منظور ارائه خدمات بندری و دریائی .

·       ایجاد سرعت عمل در هماهنگی عوامل مربوط به پاس و قرنطینه کشتی ها .

·       به کارگیری منابع به صورت کارآمد و مؤثرترو افزایش شفافیت و یکپارچگی .

·       امکان پیش بینی و تشریح کاربری قوانین و پیروی مشتریان از مقررات به شکلی مطلوب تر .

·       عوامل اصلی در ایجاد یک سیستم تک پنجره موفق:

·       اراده و عزم جدی سازمان های دخیل در تجارت .

·       انتخاب یک سازمان پیشرو قوی .

·       مشارکت میان سازمان ها و شرکت های مرتبط با مشتریان و صاحبان کالا .

·       تعیین دقیق اهداف و حدود سیستم تک پنجره .

·       قابل دسترس بودن مکان سیستم برای همه عوامل .

·       تعیین موانعی که ممکن است بر سر راه باشند .

·       تعیین مدل مالی و امکان پرداخت از طریق سیستم تک پنجره .

·       استفاده از توصیه ها و استانداردهای بین المللی .

·       امکانات و تسهیلات ارتباطی قوی از قبیل : مخابرات ، شبکه رایانه ای و ... .

از ابتدای سال 1380 اداره کل بنادر و کشتیرانی استان خوزستان- بندر امام خمینی (ره) به منظور ایجاد سرعت در ارائه خدمات به صاحبان کالا و کاهش مدت زمان معطلی ایشان جهت حذف بروکراسی اداری و تقلیل هزینه ها و همچنین ایجاد محیطی با امکانات مناسب برای جلب رضایت مشتریان اقدام به تأسیس مرکزی متشکل از مجموعه ادارات و شرکت های مرتبط با خدمات بندری و دریائی به صورت متمرکز در یک ساختمان نموده و گامی مؤثر در تسهیل امور صاحبان کالا برداشت و امید است در ادامه این مسیر به منظور نیل به اهداف کاهش هر چه بیشتر زمان انجام ترخیص کالا و تشریفات گمرکی و بهبود فرآیندها و رویه های جاری امور مربوط به صاحبان کالا ، سایر سازمان های مرتبط نیز با پیوستن به سیستم تک پنجره خدمات بندری و دریائی موجبات بهره وری بیشتر در بخش تجارت را فراهم آورند .

مراجعی که حضورشان در سیستم تک پنجره خدمات بندری و دریائی الزامی است:

·       بندر

·       گمرک

·       شرکتهای کشتیرانی

·       قرنطینه نباتی

·       قرنطینه دامی

·       بانک ها

·       انرژی اتمی

·       استاندارد

·       گذرنامه

·       شرکتهای بازرسی و کارشناسی

·       بهداشت

·       پاس کشتی ها

·       مخابرات ( خدمات فاکس ، تلفن ، کپی ، تلکس ، اینترنت و ... )